Leeswijzer

Hierbij presenteren we u de Begroting 2025 - 2028. De begroting is een nadere uitwerking van de plannen en initiatieven uit de Perspectiefnota 2025-2028, aangevuld met meerjarig beleid uit het Coalitiedocument 2022- 2026 ‘Veel te doen in Dalfsen’, het College uitvoeringsprogramma 2023-2026 en de ambities en beleidsdoelstellingen van de gemeenteraad.

We starten de begroting met een bestuurlijke inleiding waarin de belangrijkste landelijke ontwikkelingen worden benoemd en wat daarvan de gevolgen zijn voor Dalfsen. Daarnaast bevat de bestuurlijke inleiding het financieel meerjarenbeeld met de saldi voor de jaren 2025 tot en met 2028, uitgesplitst naar incidenteel en structureel saldo.

Inhoudelijk maken we vanaf dit jaar gebruik van de nieuwe programmastructuur met de indeling ‘Samen wonen’, ‘Samen werken’, ‘Samen leven’ en ‘Samen besturen’. Deze indeling is al eerder dit jaar bij de Perspectiefnota 2025-2028 toegepast.

In hoofdstuk 2 worden per programma eerst de beleidsmatige ontwikkelingen en belangrijkste doelen en inspanningen voor de komende jaren beschreven, aangevuld met wat dit mag kosten. De belangrijkste doelen in deze begroting zijn in lijn gebracht met de vorig jaar door de gemeenteraad vastgestelde negen doelenbomen. De maatschappelijke effecten en hoofddoelen uit de doelenbomen zijn verdeeld over de vier programma's. Aansluitend vindt u per programma de beleidsindicatoren die over meerdere jaren worden gevolgd en u een beeld geven van de prestaties over de jaren heen.

Tijdens de Perspectiefnota 2025-2028 zijn diverse voorstellen voor nieuw beleid geaccordeerd. Een samenvatting daarvan en eventuele nakomende voorstellen voor nieuw beleid vindt u per programma onder Nieuw beleid. Indien er voor beleid en activiteiten uit voorgaande begrotingen een aanpassing in het budget nodig is, dan staat dit vermeld bij in de paragraaf Financiële afwijkingen. Tenslotte worden per programma de Verbonden partijen beschreven met de ontwikkelingen die daar plaats vinden.

In hoofdstuk 3 volgen de vanuit de BBV (Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten en provincies) voorgeschreven paragrafen. In de paragraaf Lokale Heffingen wordt het gemeentelijke beleid omtrent heffingen, de inkomsten per heffing, de kostendekkendheid en het kwijtscheldingsbeleid beschreven. De financiële en niet-financiële risico's worden in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing afgezet tegen de aanwezige en benodigde reserves waarmee de weerstandsratio wordt bepaald. Tevens worden diverse financiële kengetallen vermeld en beoordeeld.

De paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen geeft een beschrijving van de kapitaalgoederen wegen, infrastructurele (civiele) kunstwerken, openbare verlichting, riolering, water, openbaar groen en gebouwen en vermeldt de beleidskaders, de kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren en de financiële consequenties van het beleidsdoel. In de paragraaf Financiering gaan we in op de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. Tevens treft u een overzicht aan van de langlopende geldleningen en het rentebeleid van Dalfsen.

De paragraaf Bedrijfsvoering geeft inzicht in de stand van zaken en de beleidsvoornemens over de gemeentelijke bedrijfsvoering. We gaan o.a. in op de volgende onderwerpen: personeelsbeleid, samenwerking, inkoopbeleid, informatievoorziening & automatisering, geo-informatie en documentbeheer, juridische kwaliteitszorg en rechtmatigheid. In de programma's van hoofdstuk 1 zijn de verbonden partijen reeds afzonderlijk vermeld. De paragraaf Verbonden partijen geeft het totaalbeeld van alle verbonden partijen van de gemeente. Per verbonden partij treft u de financiële ratio's aan, beleidsvoornemens, ontwikkelingen en de risico's.

Gemeente Dalfsen heeft een actief grondbeleid. Hierover leest u in de gelijknamige paragraaf waarin u leest  op de wijze de gemeente hieraan invulling geeft, welke ontwikkelingen er aanstaande zijn, hoe we in dit kader omgaan met risico's en in welke mate deze gedekt worden door de algemene reserve grondbedrijf. Deze paragraaf eindigt met een actueel beeld van de grondexploitaties. In de Wet Open Overheid wordt voorgeschreven dat bestuursorganen in de jaarlijkse begroting aandacht besteden aan de beleidsvoornemens inzake de uitvoering van deze wet en in de jaarlijkse verantwoording verslag doen van de uitvoering ervan, mede in relatie tot de beleidsvoornemens. De gelijknamige paragraaf gaat in op de inbedding en uitvoering van deze wet in Dalfsen.

Dalfsen heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan en beschrijft op eigen initiatief in een specifieke paragraaf de samenhang van doelen en activiteiten op dit gebied in Dalfsen. Duurzaamheid is een thema dat raakvlakken heeft met alle programma's uit hoofdstuk 1 en daardoor op diverse plaatsen terugkomt. Deze paragraaf beoogd alle initiatieven te bundelen.  

Hoofdstuk 4 bevat diverse (vooral cijfermatige) bijlagen die onder meer een beeld geven van de baten en lasten per taakveld, de mutaties van reserves en voorzieningen, de staat van investeringen voor de komende jaren, het EMU-saldo en geprognosticeerde balans en de gehanteerde uitgangspunten van de begroting.

Als bijlage bij deze begroting is een apart boekwerk met de volledige weergaven van de doelenbomen opgenomen zoals die vorig jaar door de gemeenteraad zijn vastgesteld en in ambtelijke werksessies zijn aangescherpt. Deze doelenbomen vormen de basis voor de beleidsmatige doelen en activiteiten in de komende jaren.