Analyse afwijking 2025 t.o.v. 2024

Hieronder volgt een toelichting op de belangrijkste op beleidsveld niveau tussen de begroting 2025 en de begroting 2024 (inclusief alle begrotingswijzigingen t/m juli 2024).

Sport, diverse mutaties; voordeel € 45.000
Specifieke uitkering (SPUK) Stimulering Sport, voordeel: + € 79.000
Begin 2024 heeft het Rijk besloten de SPUK Stimulering Sport voor een periode van twee jaar, 2024 en 2025, in iets gewijzigde vorm voort te zetten.

Subsidie zwembad Heidepark, voordeel + € 61.000
In 2024 was er sprake van een incidentele subsidie voor het zwembad Heidepark. Deze komt in 2025 te vervallen, wat een voordeel oplevert.

Afschrijvingen, nadeel - € 56.000
De kapitaallasten stijgen in 2025 ten opzichte van 2024, wat resulteert in een nadeel.

Toegekende rente, nadeel - € 53.000
De rentelasten stijgen mee in 2025, wat ook resulteert in een nadeel.

Overige afwijkingen, voordeel + € 4.000
Bestaat uit verschillende kleine afwijkingen.

Kulturhusen, diverse mutaties; nadeel € 210.000
De Spil nadeel - € 30.000
Met af te dragen OZB De Spil is geen rekening gehouden in de begroting.

Kulturhusen: subsidie, nadeel 2025: - € 37.000, 2026: - € 50.000, 2027: - € 64.000,
2028: - € 81.000
In de meerjarenbegroting is geen rekening gehouden met CAO-ontwikkelingen.

Harmonisatie Kulturhusen, nadeel - € 151.000
Vanuit de PPN is de harmonisatie van de Mozaïek en de Spil doorgevoerd. Dit resulteert in een nadeel van € 151.000.

Toegerekende rente, nadeel - € 101.000
Het volledige bedrag betreft de doorgevoerde renteomslag van 1%.

Afschrijvingen, nadeel - € 43.000
De kapitaallasten stijgen in 2025 ten opzichte van 2024, wat resulteert in een nadeel

Subsidie BalkInn, voordeel + € 117.000
Betreft een eenmalige subsidie BalkInn wat resulteert in een voordeel in 2025 ten opzichte van 2024.

Overige afwijkingen, nadeel - € 4.000
Bestaat uit verschillende kleine afwijkingen.

Cultuur, diverse mutaties; voordeel + € 13.000
Cultuur en amateur-kunstbeoefening, nadeel - € 12.000
Bijdrage aan de vernieuwing van Kunstwegen. Kunstwegen is overgedragen aan museum de Fundatie, met de opdracht om Kunstwegen te vernieuwen, te betrekken bij hun collectie en actief in de markt zetten.

Budgetoverhevelingen, voordeel + 59.000
Er komen twee budgetoverhevelingen te vervallen, namelijk:

• financiering bibliotheek (35K)
• toekomstkracht bibliotheek (24K)

Overige afwijkingen, nadeel - € 34.000
Bestaat uit verschillende kleine afwijkingen, waaronder indexatie.

Integratie vergunninghouders, nadeel € 25.000
(Tijdelijke) huisvesting statushouders, budgetneutraal
Om statushouders versneld te huisvesten, maken wij gebruik van de Hotel en Accommodatie Regeling vanuit het COA. Wij huisvesten statushouders tijdelijk in gehuurde panden of woningen, waarbij zij idealiter binnen een half jaar uitstromen naar een reguliere huurwoning. Voor de inrichting en huur van de woningen en de begeleiding gedurende dit half jaar ontvangen wij een vast bedrag per statushouder vanuit het COA. Dit bedrag is kostendekkend. Voorheen waren hier geen bedragen voor begroot.

Overige afwijkingen, nadeel - € 25.000
De stijging van de kosten wordt (op 25K na) opgevangen door de bijdragen van het Rijk. Dit betreffen verschillende kleine afwijkingen.

Preventie, nadeel  € 186.000
Stijging van de kosten is te verklaren door de volgende zaken:

• Continueren van projecten rondom preventie, wat resulteert in € 161.000 hogere lasten.
• Vervallen van incidenteel budget (budgetoverheveling), wat resulteert in een voordeel van € 50.000.
• Andere verdeling van GALA gelden en indexatie van de budgetten leiden tot het overige nadeel van € 75.000.

Participatie, nadeel € 80.000
Inburgering en participatie, - € 21.000
In 2024 hebben we een stijging gezien in de tolkkosten, kosten juridische begeleiding vanuit Vluchtelingenwerk. We verwachten dat dit in 2025 niet zal wijzigen. Dit betekent dat de begroting voor 2025 hoger uitvalt dan die van 2024. Daarbij hebben we te maken met een indexatie en daarmee verwachten we een nadeel van € 21.000.  
Kostenplaats 6610000

Overige afwijkingen, nadeel - € 59.000
Bestaat uit verschillende kleine afwijkingen, waaronder indexatie.

Lokale toegang, voordeel € 74.000
Door een hogere bijdrage voor Veilig Thuis en een stijging van de subsidie die wij verstrekken ontstaat een nadeel van € 10.000. In 2025 continueren wij de inzet van POH-jeugd, de kosten hiervan zijn € 41.000 hoger in vergelijking met 2024. Daarnaast zien we een daling in de kosten voor inhuur van € 100.000. Ook is er sprake van een daling in de advieskosten van € 30.000. Tot slot zijn er enkele kleine kostenstijgingen van tezamen € 5.000, waardoor er per saldo een voordeel ontstaat van € 74.000 op dit beleidsveld.

Inkomen, nadeel  € 93.000
De vergelijking van Begroting 2025 met begroting 2024 laat een lastendaling zien van € 93.000. Deze is als volgt te verklaren:

Bijzondere bijstand, nadeel € 81.500
Hogere lasten als gevolg van meer aanvragen voor bijzondere bijstand.

Vergoeding uitgeleend personeel, nadeel € 63.000
Betreft vrijval gelden S4SD, welke in 2025 niet zullen worden gecontinueerd.

Sociale uitkeringen in natura, voordeel € 148.000
Lagere lasten als gevolg van einde taskforce energiearmoede

Interne doorbelasting taken: nadeel € 90.000
Hogere apparaatskosten op inkomensregelingen

Overige afwijkingen, nadeel €6.500
Overige kleine mutaties op budgetten.

Wmo, nadeel  € 409.000
We zien een stijgende vraag vanuit de Wmo die wordt veroorzaakt door:

• vergrijzing, maar raakt Dalfsen zwaarder vanwege de dubbele vergrijzing (relatief meer 65+érs dan in andere gemeenten);
• het landelijke stijgende aantal inwoners met progressieve neurologische aandoeningen (bijv. Parkinson, dementie, ALS);
• moeizame toeleiding naar de Wlz en GGZ door een tekort aan GGZ plekken en plekken in de intramurale zorg. In de tussenliggende periode ontstaat extra druk op de Wmo;
• langer thuis wonen leidt tot meer woningaanpassingen en extra aanvragen tot hulp bij het huishouden.

Daarnaast zijn er nog factoren waarvan nu nog onduidelijk is wat de invloed gaat zijn voor de begroting, namelijk:

• afschaffing abonnementstarief per 1-1-2026. Verwacht wordt dat dit invloed kan hebben op het aantal indicaties Hulp bij het huishouden en voorzieningen zoals bijvoorbeeld trapliften. Wat dit effect precies gaat zijn is nog onduidelijk. Daarnaast is dit effect niet van toepassing op de gehele Wmo, want het zal geen invloed hebben op voorzieningen waarvoor geen alternatieven zijn zoals zwaardere begeleidingsvormen en rolstoelen.
• De meicirculaire kondigt voor de Wmo een wijziging omtrent de open-einde regeling aan. Achtergrond hiervoor is de vergrijzing: deze neemt al jaren toe waardoor de kosten van gemeenten aan Wmo uitgaven stijgen. Afgesproken is dat een nader te bepalen deel van de Wmo in de toekomst niet langer via de algemene uitkering van het gemeentefonds gaat maar via een aparte financiering. Hierdoor ligt het risico van een grote kostenstijging niet meer exclusief bij gemeenten. Ook in Dalfsen speelt de toename van kosten. De ontwikkeling die in de meicirculaire wordt aangekondigd is in die zin dus positief: het risico wordt deels teruggelegd bij het Rijk. Aan de andere kant treft de vergrijzing Dalfsen (veel) harder dan het gemiddelde. Hier zit dus een risico in: het is de vraag of het nieuwe financieringsmodel ook rekening houdt met dit soort afwijkingen.

Zoals ook aangegeven in de bestuursrapportage resulteert dit in de volgende wijzigingen ten opzichte van de begroting:
Maatwerkvoorzieningen, nadeel - € 280.000
Toename aantal (gespecialiseerde rolstoel). Rolstoelen, structureel nadeel €130.000 (2025 e.v.)
Toename aantal duurdere woningaanpassingen. Woonvoorzieningen, structureel nadeel €150.000 (2025 e.v.) 

Hulp bij het huishouden, nadeel - € 85.000
Dit betreft voornamelijk indexatie als gevolg van CAO ontwikkelingen, maar wordt gecompenseerd vanuit algemene uitkeringen gemeentefonds.

Begeleiding, nadeel - € 285.000
We houden rekening met een stijging van het aantal cliënten en indexatie als gevolg van CAO ontwikkelingen. Daarnaast zetten we meer in op preventie en worden hogere uitgaven verwacht voor maatschappelijke opvang.  

Maatwerkvervoer, nadeel - € 30.000
Er is sprake van een toename van het Wmo vervoer daarnaast worden er extra kosten gemaakt in verband met de ontvlechting van het vervoerscontract door het voortijdig beëindigen van het contract door de gemeente Hardenberg.

Lokaal plan BW/BT, voordeel + € 535.000
Vanuit de PPN is het budget opgehoogd, wat leidt tot een voordeel van € 535.000.

Overige afwijkingen, nadeel - € 264.000
Bestaat uit verschillende kleine afwijkingen, waaronder voornamelijk indexatie van de budgetten.

Jeugd, nadeel  € 479.000
In 2024 zien we een toename van het gebruik van geïndiceerde jeugdzorg. De verwachting is dat in 2025 er (nog) niet een afname te zien is van de kosten.
Dit wordt volgens een eerste analyse veroorzaakt door:

• toename van het aantal jeugdigen met een jeugdzorg indicatie met ongeveer 30 (= ongeveer 5% van totaal aantal jeugdigen met indicatie volgens de Jeugdwet) ten opzichte van vorig jaar.
• toename van problematiek en daarmee inzet van zwaardere, en dus duurdere, zorg bij enkele jeugdigen.

Het bovenstaande nadeel is te verklaren door:

• Ophogen budgetten als gevolg van bovenstaande redenen, nadeel - € 600.000
• Indexatie, nadeel - € 301.000.
• Vrijval budgetoverheveling toegang sociaal domein, voordeel + € 108.000
• Vervallen stelpost jeugd vanuit de meicirculaire, voordeel + € 300.000

Overige afwijkingen, voordeel + € 14.000
Bestaat uit verschillende kleine afwijkingen en een ophoging van de post onvoorzien.

Publieke gezondheid, nadeel - € 14.000
In 2025 zien wij de bijdrage aan de GGD stijgen, dit resulteert in € 28.000 hogere lasten. Daarnaast is er sprake van een vrijval van de incidentele budgetoverheveling voor valpreventie, wat resulteert in een voordeel van € 14.000.

Mutaties reserve, saldo + € 245.000
Voor reserves verwijs ik u naar hoofdstuk 4.